Bán Hạ – Công dụng, Tác dụng, Cách dùng hiệu quả nhất

0
1038

HiThuoc.com mời bạn đọc bài viết về: Bán Hạ – Công dụng, Tác dụng, Cách dùng hiệu quả nhất. BÌNH LUẬN cuối bài để được giải đáp thêm thông tin.

Trong sách cổ ghi về tính chất và tác dụng của vị bán hạ như sau: Vị cay, ôn, có độc; có tác dụng táo thấp (làm khô ẩm thấp), hoá đàm, giáng nghịch (làm hạ hơi đưa lên) hết nôn. Dùng trong những trường hợp nôn mửa, đờm thấp, hen suyễn, đau nhức, đâu váng, không ngủ; dùng ngoài có tác dụng tiêu thũng. Phụ nữ có thai dùng phải cẩn thận. Vị phản với ô đầu, thảo ô. Cùng MedPlus tìm hiểu kỹ về công dụng và bài thuốc hay nhé !

Thông tin cơ bản

1. Thông tin khoa học:

  • Tên Tiếng Việt: Bán hạ, Củ chóc mo dài
  • Tên khoa học: Typhonium flagelliforme (Lodd.)
  • Họ: Ráy (Araceae)

2. Mô tả Cây

  • Cây bán hạ Việt Nam Typhonium trilobatuum còn gọi là củ chóc, lá ba chìa, cây chóc chuột, là một loại cỏ không có thân, có củ hình cầu đường kính tới 2cm. Lá hình tim, hay hình mác, hoặc chia 3 thùy dài 4-15cm rộng 3,5-9cm, Bông mo với phần hoa đực dài 5- 9mm, phần trần dài 17-27mm. Quả mọng, hình trứng dài 6mm .
  • Cây chưởng diệp bán hạ (Pinellia pedatisecta Schott) khác những cây trên ở lá chia thành chín thùy khía sâu.

3. Phân bố, thu hái và chế biến

Phân bố

  • Cây ở Việt Nam mọc hoang ở khắp những nơi đất ẩm ở nước ta từ Nam chí Bắc. Còn mọc ở Ấn độ. Trung Quốc, Nhật Bản.

Thu hoạch

  • Thu hoạch từ mùa hạ đến thu đông.

Bộ phận dùng

  • Rễ củ được dùng làm thuốc

Chế biến

  • Rửa sạch bán hạ, dùng nước nóng ngâm. thay nước luôn cho hết nhớt, thái mỏng, tầm nước gừng, sấy thật khô mà dùng. Có thể tán nhỏ thành bột trộn với nước ép gừng, phơi khô dùng.

Công dụng và tác dụng chính

A. Thành phần hoá học

  • Bán hạ Việt Nam và chưởng diệp bán hạ chưa thây có tài liệu nghiên cứu.
  • Bán hạ Trung Quốc, theo Lý Thừa Cố (Trung Quốc dược dụng thực vật đồ giám) có một ít tinh dầu 0,003-0,013%, một chất ancaloid, một ancol, một chất cay, phytosterol. Ngoài ra còn dầu béo, tinh bột, chất nhầy.
    Theo Quôc Lập Sơn Đông đại học, hệ hoá học (năm 1934, số 3: 463 477), trong cây có một chất cay dễ tan trong ête etylic, dung dịch trong êtc có phản ứng ancaloid, nhiệt có tác dụng làm giảm độ cay.

B. Tác dụng dược lý

Tác dụng và Liều dùng .

Tác dụng chữa ho
  • Theo báo Trung Hoa y học tạp chí (1954, 5: 325-330) sau khì dùng 1ml cồn iốt 1% gây ho cho mèo, rồi đùng nước sắc bán hạ 20% (1ml tương ứng với 0,2g bán hạ) thì thấy với liều 0,6 g bán hạ trên 1kg thể trọng tác dụng chữa ho rõ rệt. L
  • iều ấy cho kết quả tương đương với liều codein phoiphat 1g/ 1kg.:
    Theo Linh Mộc Đạt (Nhật Bản 1931) tác dụng của bán hạ là do ancol và ancaloit bay hơi có tác dụng ức chế trung khu và mạt tiểu thần kinh
Tác dụng chống nôn
  • Theo Linh Mộc Đạt (1931) tác dụng chống nôn là do phytosterrol.Tuy nhiên nếu uống bán hạ sống ngược lại, lại gây nôn. phải chăng đun nóng có tác dụng làm mất chất gây nôn theo như sách cổ có ghi ?
Độc tính:
  • Theo dược lý đích sinh dược học (Nhật Bản 1933) dịch chiết cồn cây gây cho con vật co cắp mà chết. Tác dụng này giống như do tác dụng hưng phấn của nó đối với mạt tiểu thần kinh.

C. Công dụng, tính vị và liều dùng

Tính vị

  • Trong sách cổ ghi về tính chất và tác dụng của vị bán hạ như sau: Vị cay, ôn, có độc; có tác dụng táo thấp (làm khô ẩm thấp), hoá đàm, giáng nghịch (làm hạ hơi đưa lên) hết nôn.
  • Dùng trong những trường hợp nôn mửa, đờm thấp, hen suyễn, đau nhức, đâu váng, không ngủ; dùng ngoài có tác dụng tiêu thũng. Phụ nữ có thai dùng phải cẩn thận. Vị bán hạ phản với ô đầu, thảo ô.

Công Dụng

  • Bán hạ còn là một vị thuốc dùng theo kinh nghiệm dân gian để chữa phụ nữ có thai bị nôn mửa hoặc chữa nôn trong trường hợp viêm dạ dày mãn tính.
  • Nó còn là một vị thuốc chữa ho (làm cho long đờm), chữa nhức đầu, đau dạ dày mãn tĩnh.

Kiêng kỵ

  • Lưu ý: Đọc kĩ độc tính

Liều dùng

  • Ngày dùng 1,5 đến 4g; có thể dùng tới liều từ 4 đến 12g bán hạ đã chế biến hoặc hơn nữa (xem phần đơn thuốc dưới đây). Dùng ngoài, tuỳ theo liều lượng và dùng tươi, giã nát đắp lên nơi đau.

Bài thuốc sử dụng

1/ Trị đau nhói ở ngực, chính giữa tim đè vào thấy đau, mạch Phù Hoạt

  • Bán hạ nửa cân, Hoàng liên 40g, Qua lâu 1 trái, 8 bát nước. Trước hết, sắc Qua lâu còn 3 bát, bỏ bã rồi bỏ hai vị kia vào
  • Sắc còn 2 bát, chia làm 3 lần uống (Tiểu Hãm Hung Thang – Thương Hàn Luận).

2/ Trị nôn do chứng chi ẩm

  • Bán hạ ngâm rửa 7 lượng 1 chỉ, 7 tô nước, sắc còn 1,5 chén, chia ra uống

3/ Trị nôn ọe, chóng mặt, hồi hộp, ăn uống không ngon:

  • Bán hạ 1 cân, gừng sống nửa cân, Phục linh 120g, sắc với nước, chia làm 3 lần, uống nóng

4/ Trị tim hồi hộp:

  • Bán hạ, Ma hoàng, hai vị bằng nhau. Tán bột,làm viên to bằng hạt đậu nhỏ. Mỗi lần uống 30 viên, ngày 3 lần

5/ Trị ăn vào nôn ra:

  • Bán hạ 3 cân, Nhân sâm 120g, Mật ong 1 cân, 8 bát nước. Trộn mật đưa lên cao mà rót xuống 120 lần, xong sắc còn 3 bát rưỡi. Mỗi lần uống 1 bát, uống nóng

6/ Trị có thai nôn mửa:

  • Bán hạ 80g, Nhân sâm, Can khương mỗi thứ 40g, tán bột, trộn với nước gừng và bột miến làm viên, to bằng hạt ngô đồng. Mỗilần uống 10 viên ngày 3 lần (Kim Quỹ Yếu Lược).

 Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!

Lưu ý

  1. Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo
  2. Người bệnh không tự ý áp dụng
  3. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
Nguồn: tracuuduoclieu.vn tham khảo
Sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam

Nguồn tham khảo drugs.com, medicines.org.uk, webmd.com và hithuoc.com tổng hợp.

Nội dung của HiThuoc.com chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin về Bán Hạ – Công dụng, Tác dụng, Cách dùng hiệu quả nhất và không nhằm mục đích thay thế cho tư vấn, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng liên hệ với bác sĩ hoặc phòng khám, bệnh viện gần nhất để được tư vấn. 

Cần tư vấn thêm về Bán Hạ – Công dụng, Tác dụng, Cách dùng hiệu quả nhất bình luận cuối bài viết.

Rate this post

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here